آیا می‌توانم ثلث را مانند بقیه ترکه بردارم؟

با دزود
وصیت نامه نیاز به بررسی دارد

سلام
نیاز به توضیحات بیشتر می باشد

با سلام و احترام،

سؤال شما به موضوع وصیت و تقسیم ترکه مربوط می‌شود که یکی از مباحث پیچیده حقوق ارث و وصایا در قانون مدنی ایران است. برای پاسخ دقیق به سؤال شما، ابتدا باید مفاهیم و شرایط قانونی را توضیح داده و سپس به تحلیل موضوع بپردازم.

---

### ۱. مفاهیم اولیه وصیت و تقسیم ترکه:
بر اساس قانون مدنی ایران:
- وصیت: موصی (وصیت‌کننده) می‌تواند تا یک‌سوم (ثلث) اموال خود را برای هر منظوری (مانند امور خیریه، شخص خاص، یا غیره) وصیت کند. این وصیت می‌تواند به‌صورت وصیت تملیکی (انتقال مالکیت) یا وصیت عهدی (انجام وظیفه‌ای خاص) باشد.
- ترکه: ترکه شامل تمام اموال و دارایی‌های متوفی است که پس از کسر دیون (بدهی‌ها)، واجبات مالی (مانند هزینه کفن و دفن)، و اجرای وصیت (تا ثلث) بین وراث تقسیم می‌شود.
- تقسیم ترکه: تقسیم ترکه معمولا پس از فوت متوفی و با توافق وراث یا از طریق دادگاه انجام می‌شود، اما اگر شرط خاصی در وصیت‌نامه وجود داشته باشد، باید به آن پایبند بود.

---

### ۲. تحلیل وصیت‌نامه شما:
بر اساس توضیحات شما، پدرتان در وصیت‌نامه رسمی دو شرط مهم تعیین کرده است:
۱. تقسیم ترکه منوط به فوت همسرش (مادر شما): این بدان معناست که تا زمانی که همسر متوفی (مادر شما) در قید حیات است، ترکه نباید بین وراث تقسیم شود. این شرط از نظر قانونی معتبر است، زیرا متوفی می‌تواند در وصیت‌نامه خود شرایط خاصی برای زمان اجرای وصیت یا تقسیم ترکه تعیین کند.
۲. تعیین ثلث برای شخص یا منظوری خاص: اگر پدر شما ثلث اموال خود را به شخص خاصی (موصی‌له) یا منظوری خاص (مثلا امور خیریه) اختصاص داده باشد، این وصیت باید اجرا شود، اما زمان اجرای آن به شرایط وصیت‌نامه بستگی دارد.

---

### ۳. امکان تقسیم ترکه با وجود شرط وصیت‌نامه:
با توجه به شرط وصیت‌نامه (منوط بودن تقسیم ترکه به فوت همسر)، از نظر قانونی تا زمانی که همسر متوفی (مادر شما) در قید حیات است، تقسیم ترکه بین وراث ممکن نیست، مگر در شرایط خاص:
- توافق همسر (مادر): اگر همسر متوفی (که ذی‌نفع شرط وصیت‌نامه است) رضایت دهد که ترکه زودتر تقسیم شود، می‌توان با توافق همه وراث و رعایت شرایط وصیت‌نامه، تقسیم را انجام داد. این توافق باید به‌صورت رسمی (مثلا در دفترخانه اسناد رسمی) ثبت شود.
- عدم تعارض با وصیت: اگر تقسیم ترکه به حقوق موصی‌له (کسی که ثلث به او وصیت شده) یا اجرای وصیت لطمه‌ای وارد نکند، ممکن است بتوان با رعایت شرایط قانونی، تقسیم را انجام داد.

---

### ۴. وضعیت ثلث وصیت‌شده:
سؤال شما درباره این است که آیا کسی که ثلث به او وصیت شده می‌تواند آن را مانند بقیه ترکه بردارد یا خیر. برای پاسخ به این سؤال، باید چند نکته را بررسی کنیم:
- زمان اجرای وصیت: اگر در وصیت‌نامه زمان خاصی برای اجرای وصیت ثلث تعیین نشده باشد، اصولا وصیت باید پس از فوت متوفی و قبل از تقسیم ترکه اجرا شود. یعنی ابتدا دیون و واجبات مالی متوفی پرداخت می‌شود، سپس ثلث وصیت‌شده به موصی‌له (کسی که ثلث به او وصیت شده) داده می‌شود، و باقی‌مانده ترکه (دوثلث) بین وراث تقسیم می‌شود.
- شرط تاخیر تقسیم ترکه: اگر در وصیت‌نامه شرط شده باشد که تقسیم ترکه (و به تبع آن اجرای وصیت) منوط به فوت همسر است، اجرای وصیت ثلث نیز به همان زمان موکول می‌شود، مگر اینکه موصی‌له (کسی که ثلث به او وصیت شده) بتواند با توافق وراث یا از طریق دادگاه، سهم خود را مطالبه کند.
- امکان جداسازی ثلث: اگر وراث بخواهند ترکه را تقسیم کنند، نمی‌توانند ثلث وصیت‌شده را نادیده بگیرند، زیرا وصیت تا ثلث اموال متوفی نافذ و لازم‌الاجراست. بنابراین، ابتدا باید ثلث وصیت‌شده جدا شود و به موصی‌له داده شود، سپس باقی‌مانده ترکه (دوثلث) بین وراث تقسیم شود. اما با توجه به شرط وصیت‌نامه (تاخیر تقسیم تا فوت همسر)، اجرای این فرآیند نیز به همان شرط وابسته است.

---

### ۵. راهکارهای عملی:
با توجه به توضیحات فوق، برای حل مشکل شما چند راهکار وجود دارد:
۱. توافق با همسر (مادر): اگر همسر متوفی (مادر شما) رضایت دهد که ترکه زودتر تقسیم شود، می‌توانید با تنظیم توافق‌نامه‌ای رسمی بین وراث و رعایت وصیت‌نامه، تقسیم ترکه را انجام دهید. در این حالت، ابتدا ثلث وصیت‌شده به موصی‌له داده می‌شود و سپس باقی‌مانده ترکه بین وراث تقسیم می‌شود.
۲. مراجعه به دادگاه: اگر همسر متوفی یا یکی از وراث با تقسیم ترکه مخالفت کند، می‌توانید از طریق دادگاه درخواست "تقسیم ترکه" یا "اجرای وصیت" کنید. دادگاه با بررسی وصیت‌نامه و شرایط قانونی، تصمیم مقتضی را خواهد گرفت. در این حالت، ممکن است دادگاه با توجه به مصلحت وراث و شرایط خاص، اجازه تقسیم ترکه را صادر کند.
۳. اجرای وصیت ثلث به‌صورت جداگانه: اگر موصی‌له (کسی که ثلث به او وصیت شده) بخواهد سهم خود را مطالبه کند، می‌تواند از طریق دادگاه درخواست اجرای وصیت کند. در این حالت، دادگاه ممکن است دستور دهد که ثلث وصیت‌شده جدا شده و به او داده شود، بدون اینکه کل ترکه تقسیم شود.

---

### ۶. پاسخ به سؤال اصلی شما:
آیا کسی که ثلث به او وصیت شده می‌تواند ثلث را مانند بقیه ترکه بردارد؟
- خیر، ثلث وصیت‌شده بخشی از ترکه است که باید قبل از تقسیم ترکه بین وراث جدا شود و به موصی‌له داده شود. اما اگر در وصیت‌نامه شرط شده باشد که تقسیم ترکه (و به تبع آن اجرای وصیت) منوط به فوت همسر است، اصولا اجرای وصیت ثلث نیز تا آن زمان به تاخیر می‌افتد، مگر اینکه:
- همسر متوفی رضایت دهد.
- دادگاه به دلایل قانونی و مصلحت، اجازه اجرای زودهنگام وصیت یا تقسیم ترکه را صادر کند.

همچنین، اگر وراث بخواهند ترکه را تقسیم کنند، نمی‌توانند ثلث را نادیده بگیرند، زیرا وصیت تا ثلث اموال متوفی لازم‌الاجراست. بنابراین، ابتدا باید ثلث جدا شود و سپس باقی‌مانده ترکه تقسیم شود.


اگر سؤال دیگری دارید یا نیاز به توضیحات بیشتری دارید، خوشحال می‌شوم کمک کنم.
موفق باشید.

با سلام و عرض ادب ،وصیت نامه نیاز به بررسی دارد

سلام وقت بخیر

خلاصه‑ی پاسخ
۱. وصیت‌نامه‌ای که در آن موصی (پدر) صراحتا تقسیم ترکه –اعم از سهام ورثه و ثلث وصیتی– را «موکول به فوت همسر» کرده، یک وصیت معلق است (ماده ۸۳۴ ق.م.). در این نوع وصیت، اثر تملیکی وصیت تا تحقق معلق‑علیه (فوت همسر) به وجود نمی‌آید.
۲. در نتیجه تا زمانی که مادر در قید حیات است:
• نه ورثه حق مطالبه و تقسیم ترکه را دارند،
• نه موصی‌له (کسی که ثلث به نفع او وصیت شده) می‌تواند سهم خود را «بردارد» یا تحویل بگیرد.
۳. تنها در صورتی می‌توان قبل از فوت مادر ترکه را تقسیم کرد که «تمام ذی‌نفعان» (همه ورثه به‑علاوه موصی‌له و خود مادر) متفقا شرط موصی را نادیده بگیرند؛ زیرا شرط صرفا به سود مادر است و او می‌تواند از آن صرف‌نظر کند (قاعده تبعیت شرط از مشروط).
۴. اگر حتی یک نفر از ذی‌نفعان –به‌ویژه مادر– مخالف باشد، دادگاه به استناد مواد ق.م. دعوای تقسیم را قبل از تحقق شرط «قابل استماع» نمی‎داند.

─────────────────────────────
استدلال

۱) امکان تعلیق وصیت
ق.م. صریحا اجازه می‌دهد موصی وقوع وصیت را به امری در آینده (مثلا فوت همسر) معلق کند. بنابراین وصیت از نظر شکلی صحیح است.

۲) اثر وصیت معلق
تا زمان تحقق شرط، مالکیت موصی‌له بر ثلث به‌وجود نمی‌آید؛ فقط «وعده‌ای الزام‑آور» است که پس از فوت مادر قطعی می‌شود. به تعبیر فقهی «وصیت معلق، در حکم دین است» تا موعد برسد.

۳) ممنوعیت تقسیم پیش از موعد
ق.م. :حق تقسیم مال مشاع را برای شرکا شناخته است؛ ولی این حق نمی‌تواند بر شرط معتبر موصی غلبه کند. پس تا زمان زنده‌بودن مادر، دادگاه دستور افراز یا فروش نخواهد داد.

۴) امکان اسقاط شرط توسط منتفع
مطابق قواعد عمومی قراردادها و شرط به نفع ثالث ، هر شرطی که صرفا به سود شخصی باشد، آن شخص می‌تواند از آن صرف‌نظر کند. بنابراین چنانچه مادر به‌طور مکتوب اعلام کند «به تقسیم فوری راضی هستم»، مانعی برای تقسیم نیست؛ در این صورت ثلث نیز همزمان انجام می‌شود.

۵) وضعیت موصی‌له (صاحب ثلث)
چون وصیت معلق است، او فعلا حق تحویل گرفتن یا استفاده از ثلث ندارد؛ پس نمی‌تواند از دادگاه مطالبه «تحویل سهم» کند. وی فقط حق دارد مراقب باشد که ورثه قبل از موعد اموال را منتقل یا تلف نکنند (می‌تواند درخواست «مهر و موم ترکه» یا تعیین «امین ترکه» بدهد – مواد قانون امور حسبی).

─────────────────────────────
پاسخ به پرسش‌های شما

۱) «آیا تقسیم ترکه امکان‌پذیر است؟»
خیر، مگر با رضایت مکتوب مادر و سایر ذی‌نفعان؛ وگرنه دادگاه دعوای تقسیم را قبل از فوت مادر رد می‌‌کند.

۲) «آیا موصی‌له می‌تواند ثلث را بردارد؟»
فعلا خیر؛ حق مالکیت او کامل نشده است. بعد از فوت مادر، وصی یا ورثه موظف‌اند ثلث را به او تحویل دهند و سپس بقیه ترکه را میان خود تقسیم کنند.

۳) «اگر ورثه اصرار بر تقسیم داشته باشند چه کنند؟»
الف) رضایت کتبی مادر + موصی‌له را اخذ کنند؛ سپس با تراضی همه، تقسیم‌نامه‌ای تنظیم و در دفترخانه ثبت کنند.
ب) در غیر این صورت باید منتظر فوت مادر بمانند یا حداکثر «امین ترکه» تعیین کنند تا ترکه حفظ شود و منافعش به رسم قانون مصرف گردد.

─────────────────────────────
جمع‑بندی

– وصیت معلق تا زمان فوت مادر به مرحله اجرا نمی‌رسد؛ لذا نه ثلث قابل تحویل است، نه باقیمانده ترکه قابل افراز.
– تقسیم زودتر فقط در صورت اذن مادر و موافقت تمام ذی‌نفعان ممکن است.
– موصی‌له فعلا تنها حق مراقبت و مطالبه حفظ ترکه را دارد، نه حق برداشت.

با سلام ،اظهار نظر مستلزم بررسی وصیت نامه می باشد.

عرض سلام و احترام ، نیازمند بررسی وصیتنامه.