لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما میتوانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
سلام. پدر خانواده فوت شده و وراث همسر و یک دختر و یک پسر هستند. پدر طی وصیت‌نامه رسمی از دفترخانه مرقوم کرده که تا زمانی که مادر در قید حیات است، حق تقسیم ترکه و ثلث اموال و انتقال وجود ندارد. الان اگر همسر پسر متوفی مهریه را به اجرا بگذارد، آیا تقسیم اموال و برداشت سهم‌الارث پسر برای مهریه امکان دارد یا وجود وصیت‌نامه مانع از تقسیم و برداشت اموال ارثیه می‌گردد؟
طبق ماده ۸۳۷ قانون مدنی، وصیت‌نامه‌ای که به صورت رسمی تنظیم شده است، تا زمانی که شرایط قانونی رعایت شده باشد، معتبر است. بر اساس این ماده، اگر وصیت‌نامه‌ای وجود داشته باشد که تقسیم ترکه و ثلث اموال را تا زمان حیات همسر متوفی منع کرده باشد، این وصیت‌نامه معتبر خواهد بود.
با این حال، مهریه به عنوان یک دین واجب باید پرداخت شود. بنابراین، همسر پسر متوفی می‌تواند مهریه خود را از اموال متوفی مطالبه کند، اما اجرای وصیت‌نامه ممکن است بر نحوه و زمان پرداخت مهریه تأثیر بگذارد.
در این صورت، ممکن است نیاز به مشورت با یک وکیل برای بررسی جزئیات و امکان‌سنجی قانونی وجود داشته باشد. همچنین، ممکن است نیاز باشد که از طریق دادگاه درخواست شود تا در خصوص اجرای مهریه تصمیم‌گیری کند.
سلام
در این فرض، مطالبه مهریه امکان پذیر است
سلام و وقت شما بخیر،
سؤال بسیار مهم و دقیقی مطرح کرده‌اید که به موضوع تعارض میان **وصیت‌نامه رسمی متوفی** و **حقوق طلبکاران ورثه (از جمله زوجه پسر متوفی)** مربوط می‌شود.
در ادامه، به صورت کامل و حقوقی به سؤال شما پاسخ داده می‌شود:
---
## ✅ خلاصه وضعیت:
- پدر خانواده فوت کرده است.
- وراث: همسر، یک دختر و یک پسر.
- پدر در **وصیت‌نامه رسمی** قید کرده که:
«تا زمانی که همسر (مادر خانواده) در قید حیات است، تقسیم ترکه، انتقال و برداشت از ثلث اموال ممنوع است.»
- اکنون **همسر پسر متوفی** مهریه‌اش را به اجرا گذاشته و قصد دارد از **سهم‌الارث شوهرش (پسر متوفی)** برداشت کند.
---
## ✅ سؤال اصلی:
آیا با وجود این وصیت‌نامه، امکان برداشت از سهم‌الارث پسر برای پرداخت مهریه همسرش وجود دارد؟
یا اینکه وصیت‌نامه مانع از تقسیم و برداشت ترکه می‌شود؟
---
## ✅ پاسخ حقوقی:
### ۱. اصل ماجرا: ترکه پس از فوت، به وراث منتقل می‌شود
> «ترکه متوفی به محض فوت، به وراث منتقل می‌شود، هرچند تقسیم نشده باشد.»
🔹 یعنی به محض فوت پدر، **سهم‌الارث پسر، دختر و همسر قانونی شکل می‌گیرد**، حتی اگر هنوز تقسیم ترکه انجام نشده باشد.
---
### ۲. وصیت‌نامه نمی‌تواند مانع حقوق طلبکاران ورثه شود
وصیت‌نامه رسمی پدر، اگرچه محترم است، اما:
- فقط در **حدود ثلث (یک‌سوم) اموال** نافذ است، مگر اینکه سایر وراث اجازه دهند.
- حتی اگر وصیت کرده باشد که تقسیم ترکه تا زمان حیات همسرش انجام نشود، این وصیت **نمی‌تواند مانع اجرای حقوق طلبکاران ورثه (مثل مهریه زوجه پسر)** شود.
✅ بنابراین، اگر پسر متوفی بدهکار باشد (مثلا بابت مهریه همسرش)، طلبکار (زوجه) می‌تواند:
- از طریق اجرای ثبت یا دادگاه،
- سهم‌الارث پسر را از ترکه پدر توقیف و مطالبه کند.
---
### ۳. وصیت‌نامه فقط در حد وصیت نافذ است، نه بیشتر
- وصیت‌نامه نمی‌تواند **حق قانونی وراث یا طلبکاران آنها را محدود کند**.
- اگر پدر وصیت کرده که تقسیم ترکه انجام نشود، این وصیت فقط در حد **توصیه اخلاقی یا مدیریت خانوادگی** قابل احترام است، اما **الزام‌آور نیست**.
- به‌ویژه اگر پای **طلبکار ثالث (مثل زوجه پسر)** در میان باشد، **وصیت‌نامه نمی‌تواند مانع اجرای حکم مهریه شود**.
---
## ✅ نتیجه نهایی:
- بله، **زوجه پسر متوفی می‌تواند مهریه خود را از سهم‌الارث شوهرش از ترکه پدر مطالبه کند**.
- وجود وصیت‌نامه رسمی که تقسیم ترکه را تا زمان حیات مادر ممنوع کرده، **مانع قانونی برای اجرای مهریه نیست**.
- دادگاه یا اجرای ثبت می‌تواند **سهم‌الارث پسر را توقیف و بابت مهریه برداشت کند**، حتی اگر تقسیم رسمی ترکه انجام نشده باشد.
---
## ✅ پیشنهاد عملی:
- اگر زوجه پسر متوفی حکم قطعی مهریه دارد، می‌تواند با ارائه آن به اجرای احکام یا اداره ثبت، **درخواست توقیف سهم‌الارث شوهرش از ترکه پدر را بدهد**.
- در صورت مقاومت سایر وراث یا استناد به وصیت‌نامه، می‌تواند **دادخواست مطالبه مهریه از محل ترکه** را به دادگاه حقوقی ارائه دهد.
---
در صورت نیاز به تنظیم دادخواست یا پیگیری حقوقی، خوشحال می‌شویم راهنمایی‌تان کنیم.
با آرزوی احقاق حق و آرامش برای شما 🌷
با سلام و عرض ادب ،وصول مهریه زوجه از سهم الارث زوج بلامانع میباشد
سلام اخذمهریه از سهم الارث زوج امکانپذیر است
با سلام ،وصول مهریه زوجه از سهم الارث زوج بلامانع است.
سلام و درود
وصیت نامه نسبت به مازاد ثلث ، نافذ نیست پس قاعدتا میشه تقسیم ترکه رو انجام داد .
سلام وقت بخیر
پاسخ کوتاه
وصیت‌نامه‌ای که حق تقسیم ترکه را تا زمان حیات مادر منع کرده از نظر قانون مدنی الزام‌آور نیست و نمی‌تواند جلوی طلبکاران (از جمله زوجه‌ی پسر متوفی بابت مهریه) را برای وصول طلب خود بگیرد. بنابراین هم تقسیم ترکه و هم توقیف و برداشت سهم‌الارث پسر برای پرداخت مهریه ممکن است؛ منتها اگر در وصیت، «حق انتفاع یا سکونت مادام‌العمر» برای مادر پیش‑بینی شده باشد، مالکیت پسر پس از تقسیم، «مالکیت صرف» (عرصه بی‌منفعت) خواهد بود و خریدار یا طلبکار باید این حق انتفاع را تحمل کند.
توضیح گام‌به‌گام
۱. انتقال مالکیت ترکه
– به محض فوت، مالکیت اموال بر اساس ماده ق.م. به طور قهری به ورثه منتقل می‌شود و همه‌ی آنها در حالت اشاعه مالک می‌شوند.
– پدر نمی‌تواند با وصیت، حق قانونی ورثه را برای تقسیم یا انتقال سهم‌شان سلب کند؛ زیرا این حق یک «حق عینی» است و اصل، قابلیت‌تقسیم مال مشاع است.
۲. حدود اعتبار وصیت
– به موجب مواد ق.م. وصیت فقط تا یک‌سوم اموال (ثلث) بدون اجازه‌ی وراث نافذ است.
– شرط «عدم تقسیم یا انتقال تا حیات مادر» بیشتر از اختیار یک‌سوم است و چون با حقوق اجباری وراث تعارض دارد، در حد مازاد بر ثلث و نیز در حد محدود کردن حق تقسیم، باطل است مگر اینکه همه‌ی ورثه آن را بپذیرند؛ طلبکاران نیز ملزم به قبول آن نیستند (اصل نسبی بودن قراردادها و ماده ق.م.).
۳. حق طلبکار (مهریه)
– همسر پسر متوفی می‌تواند علیه شوهر (وارث) خود تقاضای صدور اجرائیه مهریه کند؛ اگر شوهر مالی جز سهم‌الارث نداشته باشد، مطابق ماده قانون اجرای احکام مدنی سهم او در ترکه توقیف می‌شود.
– در عمل:
۱) یا دادگاه دستور «تقسیم» ترکه را می‌دهد تا سهم پسر مشخص و سپس توقیف شود؛
۲) یا تمام ترکه به عنوان مال مشاع توقیف و پس از افراز یا فروش، سهم زوج توقیف و صرف مهریه می‌شود (ماده ق.م. و ماده قانون افراز و فروش املاک مشاع).
۴. اثر حق انتفاع مادر (اگر در وصیت آمده باشد)
– چنانچه وصیت به صورت «حق سکنی یا انتفاع مادام‌العمر» برای مادر تنظیم شده باشد، این حق در حد یک‌سوم بدون اجازه ورثه و در مازاد با اجازه ایشان پابرجاست.
– در این صورت، آنچه توقیف یا فروخته می‌شود «مالکیت عریان» پسر است؛ یعنی خریدار تا فوت مادر نمی‌تواند از عین استفاده کند، ولی از نظر حقوقی مانعی برای توقیف وجود ندارد.
۵. جمع‌بندی
• وصیت در جزء «عدم تقسیم» فاقد اثر الزام‌آور است؛ مالکیت و قابلیت‌تقسیم حق ثابت ورثه است.
• طلبکار پسر (مهریه یا هر دین دیگری) می‌تواند به سهم‌الارث وی دسترسی پیدا کند، حتی اگر دیگران راضی نباشند.
• تنها حقی که ممکن است باقی بماند، «حق انتفاع مادام‌العمر مادر» است و آن هم صرفا در حد ثلث بدون رضایت ورث
