چگونه سهم خود را از ملک موروثی بگیرم؟

با سلام
اگر توافق بین وراث نشود از طریق دادگاه تقسیم ترکه مطرح شود

باعرض سلام و احترام، میبایست در خصوص تقسیم ترکه و در ادامه رفع تصرف و اخذ اجرت المثل ایام تصرف اقدام کنید.

با درود
دعوای خلع ید مشاعی اقامه نمایید‌.

سلام
در خصوص تقسیم ترکه و اخذ اجرت المثل اقدام کنید

درود
شما میبایست سه خواسته مطرح کنید:
۱. تقسیم ترکه و دستور فروش ( در صورت غیر قابل تقسیم بودن)
۲. خلع ید مشاعی
۳. اجرت المثل ایام تصرف

با سلام و احترام . می توانید از طریق توافق و اگر سایر ورثه پاسخ نداده و همکاری نکردند از طریق تقدیم دادخواست تقسیم ترکه برای وصول سهم خود اقدام نمایید . همچنین پس از گرفتن گواهی انحصار وراثت می توانید با ثبت دادخواست ، مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را از تنها ورثه ساکن در ملک بخواهید .

با سلام،
ابتدا وضعیت شما را بر اساس اطلاعات ارائه‌شده خلاصه می‌کنم تا مطمئن شویم درک درستی دارم: شما یک دانگ (یعنی یک‌ششم) از خانه پدری را به عنوان سهم ارث یا مالکیت دارید و این ملک همچنان مشاع است (یعنی سهم‌ها به طور فیزیکی جدا نشده‌اند). بقیه سهم‌ها بین دو برادر تقسیم شده، اما یکی از برادران سهم خود را به برادر دیگر فروخته (که این کار طبق قوانین مجاز است، زیرا هر شریک می‌تواند سهم خود را بفروشد، هرچند ممکن است برای شرکای دیگر حق شفعه ایجاد کند که بتوانند سهم فروخته‌شده را پس بگیرند). برادر دیگر هم ظاهرا سهم خود را افراز (جدا) کرده و آن را اجاره داده. حالا مسئله اصلی شما این است که دو اتاق از خانه را برای خود نگه داشته بودید و وسایلتان را آنجا گذاشته بودید، اما بدون اجازه شما، درها را باز کرده‌اند، وسایل را برداشته‌اند و از اتاق‌ها استفاده می‌کنند. می‌خواهید بدانید سهم شما چطور محاسبه می‌شود و آیا راه قانونی برای گرفتن اجاره یا پس گرفتن اتاق‌ها وجود دارد.
بر اساس قوانین مدنی ایران (مانند مواد ۵۷۱ تا ۵۸۲ قانون مدنی در مورد اشاعه و مالکیت مشاع)، حقوق شما به عنوان شریک در ملک مشاع حفظ شده است. در ادامه، گام‌به‌گام توضیح می‌دهم و راه‌های قانونی را پیشنهاد می‌کنم.

۱. وضعیت سهم شما در ملک مشاع
مالکیت مشاع: تا وقتی ملک افراز (تقسیم فیزیکی) نشده، شما مالک یک‌ششم کل ملک هستید، نه فقط دو اتاق خاص. یعنی حق دارید از کل ملک (به نسبت سهم خود) استفاده کنید، اما هیچ شریکی نمی‌تواند بدون رضایت دیگران بخشی را به طور انحصاری تصرف کند یا مانع استفاده شرکای دیگر شود (ماده ۵۸۲ قانون مدنی).
فروش سهم توسط برادران: فروش سهم مشاع توسط یکی از شرکا به دیگری مجاز است و تاثیری روی سهم شما ندارد، مگر اینکه بخواهید از حق شفعه استفاده کنید (یعنی اگر سهم به غیرشریک فروخته شود، می‌توانید آن را پس بگیرید). اما اگر فروش بدون اطلاع شما بوده و ضرری به شما وارد شده (مثل تغییر در تصرفات)، می‌توانید اعتراض کنید.
اجاره سهم توسط برادر: اجاره سهم مشاع بدون رضایت همه شرکا (از جمله شما) برای تسلیم ملک به مستاجر مجاز نیست. اگر برادرتان بدون اجازه شما کل ملک یا بخشی را اجاره داده، این کار می‌تواند باطل یا غیرنافذ باشد و شما حق اعتراض دارید. همچنین، اگر اجاره معتبر باشد، شما می‌توانید سهم خود از اجاره‌بها (یعنی یک‌ششم) را مطالبه کنید، اما اگر بدون رضایت شما بوده، می‌توانید تقاضای ابطال اجاره یا رفع تصرف مستاجر کنید.
تاثیر روی سهم شما: سهم شما همچنان یک دانگ است و تغییر نمی‌کند. اما تصرف بدون اجازه (برداشتن وسایل و استفاده از اتاق‌ها) می‌تواند "تصرف عدوانی" یا "خلع ید" تلقی شود، زیرا در ملک مشاع، هیچ شریکی نمی‌تواند بدون اذن دیگران تصرف انحصاری کند.

۲. حقوق شما در برابر تصرف بدون اجازه
تصرف عدوانی: اگر برادرانتان بدون رضایت شما وسایلتان را برداشته و از اتاق‌ها استفاده می‌کنند، این می‌تواند تصرف عدوانی باشد (یعنی تصرف غیرقانونی و بدون رضایت شرکا). حتی اگر توسط شریک انجام شود، طبق برخی آرای قضایی، وصف مجرمانه دارد و شما می‌توانید شکایت کیفری کنید. مجازات آن می‌تواند حبس از ۱۵ روز تا ۶ ماه باشد، به شرطی که قصد اضرار (ضرر زدن) ثابت شود (ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی).
خلع ید مشاعی: شما حق دارید تقاضای رفع تصرف (خلع ید) از اتاق‌ها کنید، زیرا تصرف انحصاری بدون اذن شرکا ممنوع است.
مطالبه اجرت‌المثل: برای مدت زمانی که از اتاق‌ها بدون اجازه شما استفاده کرده‌اند، می‌توانید اجرت‌المثل (اجاره‌بهای معادل) سهم خود را مطالبه کنید. این مبلغ بر اساس کارشناسی دادگاه محاسبه می‌شود.
مطالبه خسارت: اگر وسایلتان آسیب دیده یا گم شده، می‌توانید خسارت (از جمله هزینه جابجایی یا جایگزینی) را مطالبه کنید.

۳. راه‌های قانونی برای اقدام
برای پس گرفتن اتاق‌ها یا گرفتن اجاره، باید از طریق دادگاه یا اداره ثبت اقدام کنید. مراحل کلی به شرح زیر است (زمان تقریبی: ۶ تا ۱۲ ماه، بسته به پرونده):
الف. برای پس گرفتن اتاق‌ها و رفع تصرف:

شکایت کیفری تصرف عدوانی:
به دادسرای محل ملک مراجعه کنید و شکواییه بنویسید (نمونه آن در سایت‌های حقوقی موجود است).
مدارک: سند مالکیت (یا ورثه‌نامه)، شاهد (اگر دارید)، عکس یا فیلم از وسایل و اتاق‌ها قبل و بعد.
نتیجه: دادگاه می‌تواند حکم به رفع تصرف فوری بدهد و متصرف را مجازات کند.


دعوای حقوقی خلع ید مشاعی:
دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی محل ملک بدهید (هزینه دادرسی حدود ۲-۳ درصد ارزش سهم).
مدارک: سند مالکیت، اثبات تصرف قبلی شما (مانند قبوض پرداخت‌شده یا شاهد).
نتیجه: دادگاه کارشناسی می‌کند و حکم به خلع ید (رفع تصرف) و پرداخت اجرت‌المثل می‌دهد.

ب. برای گرفتن اجاره یا سهم از درآمد:

اگر ملک اجاره داده شده:
اگر بدون رضایت شما اجاره داده شده، دادخواست ابطال اجاره یا رفع تصرف مستاجر بدهید.
همزمان، مطالبه سهم اجاره (یک‌ششم) را مطرح کنید.

مطالبه اجرت‌المثل برای تصرف اتاق‌ها:
در همان دادخواست خلع ید، این را هم اضافه کنید. دادگاه کارشناس تعیین می‌کند و مبلغ را محاسبه می‌کند (بر اساس نرخ اجاره محلی).

ج. برای حل ریشه‌ای مشکل (تقسیم ملک):
اگر می‌خواهید سهم خود را جدا کنید، به اداره ثبت اسناد محل ملک مراجعه کنید و درخواست افراز بدهید (ماده ۴ قانون افراز و فروش املاک مشاع).
اگر ملک قابل افراز نباشد (مثلا کوچک باشد)، دادگاه حکم به فروش کل ملک در مزایده می‌دهد و پول به نسبت سهم تقسیم می‌شود.
هزینه: کارشناسی ثبت (حدود ۵۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان) + هزینه دادگاه اگر لازم باشد.

نکات مهم:
فوریت اقدام: هرچه زودتر اقدام کنید، بهتر است، زیرا تاخیر ممکن است به معنای رضایت تلقی شود.
وکیل بگیرید: این پرونده‌ها پیچیده هستند و نیاز به مدارک دقیق دارند. هزینه وکالت حدود ۵-۱۰ میلیون تومان بسته به شهر.
مذاکره اولیه: قبل از دادگاه، سعی کنید با برادرانتان توافق کنید (مثلا تقسیم یا پرداخت اجاره). اگر توافق شد، آن را در دفتر اسناد رسمی ثبت کنید.
منابع قانونی: برای جزئیات بیشتر، به قانون مدنی (مواد ۵۷۱-۵۸۲)، قانون افراز املاک مشاع و قانون مجازات اسلامی (ماده ۶۹۰) مراجعه کنید.