لطفاً اتصال اینترنت خود را بررسی کنید.
شما می‌توانید درخواست ارزیابی حقوقی خود را بطور مستقیم برای ارسال کنید و در کوتاهترین زمان ممکن از ایشان پاسخ بگیرید.
باسلام
پدربزرگ پدری مدتهاست مرحوم شده‌اند. یکی از نوه‌ها که فرزند یکی از پسران است، دختر مطلقه‌ای است که فرزند دانش‌آموز دارد و سرپرست خانوار است.
اکنون دختر مطلقه تحت بیمه پدر است که پدر در قید حیات است.
۱- آیا در صورتی که همه وارثان اعلام رضایت کنند، ممکن است که این دختر مستمری پدربزرگ را برای خود بگیرد و برگرداند؟
۲- آیا گواهی حصر وراثت لازم است یا همه وارثان رضایت‌نامه بدهند کافی است؟
۳- مراحل انجام چگونه است؟
بر اساس قوانین تامین اجتماعی، مستمری بازنشستگی یا فوت به فرزندان یا همسران فرد متوفی تعلق می‌گیرد و نوه‌ها به طور مستقیم از این مستمری برخوردار نمی‌شوند.
برای انتقال مستمری به شخصی دیگر، نیاز به صدور گواهی حصر وراثت و ارائه رضایت‌نامه از تمام وارثان می‌باشد.
مراحل انجام:
۱. اخذ گواهی حصر وراثت از دادگاه.
۲. جمع‌آوری رضایت‌نامه تمامی وراث.
۳. مراجعه به سازمان تامین اجتماعی و ارائه مستندات مربوطه.
لازم به ذکر است که این موضوع بستگی به سیاست‌ها و قوانین داخلی سازمان تامین اجتماعی نیز دارد و ممکن است نیاز به مشاوره با یک وکیل متخصص در این زمینه باشد.
باسلام
دریافت مستمری پدربزرگ توسط نوه مطلقه بعید است، مگر اینکه ثابت کند در زمان حیات پدربزرگ تحت تکفل او بوده. رضایت وارثان کافی نیست وگواهی حصروراثت الزامی است
با سلام برای اخذ مستمری می‌بایست مقررات صندوق یا نهاد بازنشستگی مربوطه رعایت گردد
سلام 🌷
پرسشی که مطرح کرده‌اید، دقیقا در مرز دو حوزه «ارث» (قانون مدنی) و «مستمری بازماندگان» (قانون تامین اجتماعی) است؛ اما این دو حیطه کاملا از هم جدا هستند و مقررات مستقل دارند. در ادامه سعی کرده‌ام به صورت مرحله‌به‌مرحله و با استناد به مواد قانونی، ابهامات را برطرف کنم.
────────────────────────────
۱) آیا با رضایت سایر وراث می‌توان مستمری پدربزرگ را به نوه (دختر مطلقه) منتقل کرد؟
────────────────────────────
پاسخ کوتاه: «خیر؛ رضایت سایر وراث اثری ندارد.»
چرا؟ چون مستمری بازماندگان یک «حق قائم‌به‌شخص» است که به موجب ماده ۸۱ و ۸۳ قانون تامین اجتماعی فقط به «بازماندگان واجد شرایط» تعلق می‌گیرد. این حق مانند مال ارثی نیست که قابل مصالحه، هبه یا انتقال با رضایت وراث باشد. فهرست واجدان شرایط طبق قانون تامین اجتماعی:
۱. همسر / همسران دائمی متوفی
۲. فرزندان دختر (تا زمان ازدواج)
۳. فرزندان پسر تا ۱۸ سال یا تا پایان تحصیل / ازکارافتاده کلی
۴. پدر و مادر تحت تکفل (در صورت نبود همسر و فرزند واجد شرایط)
۵. خواهر و برادر تحت تکفل (در صورت نبود موارد بالا)
اسمی از نوه در لیست نیست، مگر در یک حالت استثنایی که:
• در زمان فوت بیمه‌شده، نوه به موجب حکم دادگاه یا قانون، تحت سرپرستی قانونی (قیم یا کفیل) متوفی بوده و پدر و مادر وی فوت کرده یا به‌طور کامل فاقد صلاحیت سرپرستی بوده‌اند.
• نوه واجد همان شرایط سنی/ازکارافتادگی باشد که برای فرزندان ذکر شده است.
در سؤال شما، پدر این دختر زنده است و سرپرستی قانونی با وی است؛ بنابراین مشمول استثنا نمی‌شود و سازمان تامین اجتماعی (بخش نام‌نویسی و درآمد شعبه) اصولا نمی‌تواند مستمری را به نوه منتقل کند، حتی اگر همه وراث مکتوب رضایت دهند.
────────────────────────────
۲) آیا گواهی حصر وراثت کافی است یا رضایت‌نامه ورثه لازم است؟
────────────────────────────
الف) برای مستمری بازماندگان:
• «گواهی حصر وراثت» صرفا برای اثبات فقدان وراث واجد شرایط یا تعیین حق‌السهم همسر/فرزند لازم می‌شود.
• «رضایت‌نامه» هیچ اثری ندارد؛ معیار، قانون است نه توافق شخصی.
ب) برای تقسیم «ترکه» (اموال و دارایی‌های متوفی):
• گواهی حصر وراثت شرط اصلی است.
• پس از آن، ورثه می‌توانند هر جور توافق (صلح، هبه، فروش) در مورد سهام خود انجام دهند. اما باز هم «مستمری» جزء ترکه نیست و قابل انتقال نیست.
────────────────────────────
۳) مراحل اداری معمول برای احراز یا قطع/وصل مستمری چیست؟
────────────────────────────
(فرض می‌کنیم پرونده‌ای هنوز برقرار است و تغییر ذی‌نفع مطرح می‌شود)
۱. مراجعه به شعبه تامین اجتماعی محل پرونده متوفی.
۲. ارائه مدارک:
• شناسنامه و کارت ملی تمام بانوان/آقایان مدعی مستمری
• سند فوت بیمه‌شده
• گواهی انحصار وراثت (در صورت درخواست شعبه)
• گواهی تجرد یا طلاق‌نامه (برای دختران)
• گواهی اشتغال به تحصیل یا کمیسیون پزشکی (برای پسران بالای ۱۸ یا ازکارافتاده‌ها)
• در صورت ادعای قیمومت یا کفالت: حکم دادگاه مبنی بر قیمومت و نیز اسناد مالی مبنی بر وابستگی معاش
۳. شعبه پس از بررسی، اگر فرد جدید واجد شرایط نباشد، پرونده را نمی‌پذیرد و اعتراض در هیئت بدوی/تجدیدنظر قابل طرح است (مواد ۴۲ و ۴۳ آیین‌نامه اجرایی ماده ۴۲ قانون تامین اجتماعی).
۴. در صورت رد درخواست، تنها راه حقوقی تغییر قانون یا اثبات همان استثنای «قیمومت قانونی» است.
────────────────────────────
جمع‌بندی نهایی
────────────────────────────
• مستمری متوفی «ارث» نیست و فقط به اشخاص خاصی که در قانون نام برده شده‌اند تعلق می‌گیرد.
• نوه (دختر مطلقه) در حضور پدر زنده، واجد شرایط نیست؛ رضایت بقیه ورثه نیز تاثیری ندارد.
• اگر تصور می‌شود نوه در زمان فوت عملا تحت کفالت پدربزرگ بوده، باید حکم قیمومت یا سرپرستی قانونی آن زمان موجود باشد که عملا در اکثر پرونده‌های قدیمی وجود ندارد.
• برای انحصار وراثت و تقسیم اموال پدربزرگ (اگر هنوز اقدامی نشده) می‌توانید اقدام مشترک کنید؛ ولی بحث مستمری از این پروسه جداست.
امیدوارم پاسخ، شفافیت لازم را ایجاد کرده باشد. اگر نکته یا سند خاصی در پرونده دارید (مثلا حکم قیمومت تاریخی یا فوت پدر نوه)، می‌توانید با جزئیات بیشتر مطرح کنید تا بررسی دقیق‌تری انجام شود. موفق باشید 🌺
